Co się dzieje, gdy wygasa prawo do użytkowania wieczystego?

Użytkowanie wieczyste jest ustanawiane na maksymalnie 99 lat.

Zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami („UGN”), użytkowanie wieczyste wygasa z upływem okresu ustalonego w umowie o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, albo przed upływem tego terminu poprzez rozwiązanie umowy.

Prawo to wygasa również w wyniku wywłaszczenia, zrzeczenia się prawa przez państwową lub samorządową osobę prawną czy z chwilą nabycia własności nieruchomości przez jej użytkownika wieczystego.

Prawo to może wygasnąć przed okresem, na jaki zostało ustanowione, a skutki samego wygaśnięcia są znaczące.

Jednym ze skutków wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego jest przede wszystkim to, że właścicielem budynków i urządzeń staje się właściciel gruntu. Użytkownik wieczysty jest wówczas uprawniony do wynagrodzenia za wzniesione przez niego zgodnie z umową lub nabyte na własność budynki i inne urządzenia.

Dół formularza

Kolejnym skutkiem wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego jest wygaśnięcie ustanowionych na tym prawie obciążeń. Prawa obciążające użytkowanie wieczyste (obciążenia) to przede wszystkim: dopuszczalne przepisami ograniczone prawa rzeczowe (hipoteka, użytkowanie, służebności), prawa obligacyjne (najem, dzierżawa), a także inne prawa i roszczenia osobiste, jeśli podlegały ujawnieniu w księdze wieczystej.

To co jest istotne dla osób posiadających lokale mieszkalne w budynkach posadowionych na gruntach oddanych w użytkowanie wieczyste to to że  „upływ terminu, na który zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego gruntu, nie powoduje wygaśnięcia prawa odrębnej własności lokalu znajdującego się w budynku położonym na tym gruncie”.   Co ważne dotyczy to nie tylko lokali mieszkalnych ale również użytkowych .

Użytkowanie wieczyste a własność – co się zmieniło ?

Znowelizowana w 2018 r. ustawa o użytkowaniu wieczystym nieruchomości wprowadziła istotne zmiany. Wraz z nastaniem 2019 r. użytkownicy wieczyści gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe stali się ich właścicielami.

W świetle obowiązujących obecnie przepisów wszystkie grunty znajdujące się w użytkowaniu wieczystym i zabudowane na cele mieszkaniowe zostały przekształcone we własność. Zmiany dotyczą tych nieruchomości gruntowych, na których znajdują się:

• jednorodzinne budynki mieszkalne,
• budynki wielorodzinne, w których co najmniej połowę lokali stanowią lokale mieszkalne,
• inne zabudowania umożliwiające prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych.

Zmiana użytkowania wieczystego na własność odbywa się automatycznie. By ująć taką nieruchomość w księdze wieczystej, należy jednak przedstawić odpowiednie zaświadczenie, które potwierdza przekształcenie gruntu we własność.

Nowe rozwiązania prawne dotyczyły jedynie gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi. Nie objęły jednak tych nieruchomości gruntowych, na których takie budynki nie zostały postawione oraz na których dopiero trwała budowa. W ich przypadku uwłaszczenie gruntu nastąpi automatycznie, ale dopiero w dniu oddania budynku mieszkalnego do użytkowania.

Wprowadzone zmiany prawne pociągają za sobą konieczność poniesienia dodatkowego kosztu. Jest nim wykup użytkowania wieczystego. W świetle obowiązujących przepisów nowy właściciel gruntu musi na rzecz dotychczasowego właściciela przez 20 lat ponosić określoną opłatę. Jej wysokość odpowiada rocznej opłacie za użytkowanie wieczyste gruntu.

Przewidziano również możliwość wniesienia opłaty jednorazowej. Z tej możliwości mogą skorzystać osoby fizyczne, które są właścicielami jednorodzinnych budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych, a także spółdzielnie mieszkaniowe. Z tytułu wniesienia opłaty jednorazowej przysługuje bonifikata.